SURİYE, YASEMİN KOKULU ŞEHİR, ŞAM
Şam yedi kapılı bir şehir. Bereket timsali Baradan Nehri’ nin yedi kolu aynı zamanda Şam kapılarının bekçiliğini yapmış. Asrı Saadet döneminde, Bizanslıların elinden alınarak İslam topraklarına katılan Şam, o günden buyana tüm Müslümanların baş tacı olmuş hep! Selahattin Eyyübi ile dünyaya nam salmış.
Hz.Yahya, Hz. Zekerriya İbn-i Kesir,İbn-i Teymiyye, İbn-i Arabi, Kerbela Şehitleri, peygamber eşleri ve bir çok sahabe bu topraklarda yatıyor. Ve son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin, Osmanlı hanedanından hanım sultanlar, ilk uçak şehitlerimiz yine buradalar.
GOLAN TEPELERİ
Suriye coğrafi konumu nedeniyle bölgedeki dini, kültürel ve siyasi oluşumlardan oldukça etkilenmiş. Tarih ve siyaset sahnesinde yaşanan trajedilerden de! İsrail saldırılarından kaçan Filistinli mülteciler, yaşadıkları iç savaştan kaçan Lübnanlılar ve bugünlerde Irak’taki Amerikan işgalinden kaçan bir milyon Iraklı Suriye’de…
67 Arap-İsrail savaşında İsrail güçleri Kuneytra’yı yerle bir etmişler. Kiliseler, camiler, hastane ve güzelim evler şimdi birer harabe…Bir hayalet şehir burası. Evlerin eski sahipleri ve çocukları yıkık da olsalar sahiplendiklerini göstermek için gelip evlerinin harabeleri arasında piknik yapıyorlar.
BM bayrağının dalgalandığı yapı, bu ölü şehri İsrail’in yerine gözetlemeye devam ediyor sanki. Golan tepeleri paylaşılmış durumda. Karşı tepelerde kurulmuş İsrail Telecom’unun verici cihazları “İsrail’e hoş geldiniz” mesajlarını düşürüyor cep telefonlarına.
SİYASET
Suriye’nin yakın tarihi, savaşların, iç çatışmaların, darbelerin ve uluslar arası siyasi oyunların gölgesinde şekillenmiş hep, tıpkı Ortadoğu’nun diğer Arap ülkelerinde olduğu gibi… Ama Suriyeli kadınlar yaşadıkları tüm olumsuzluklara rağmen pek çok ilke imza atmayı başarmış.
Suriye parlamentosunda bugün pek çok kadın milletvekiline rastlamak mümkün. Siyasette söz sahibi olabilmelerini daha çok ülkenin eski başkanı Hafız Esad’a borçlular. Ülkesini 30 yıl boyunca demir bir yumrukla yöneten Hafız Esad, despot bir lider olarak anılsa da kadınların eğitimine ve siyasal-sosyal alandaki temsillerine büyük önem vermiş.
Baas iktidarının baskıcı ve otoriter rejim anlayışı batıda eğitim almış olan Beşar Esad’ın başa gelmesiyle değişmeye başladı. Bu değişimin karşısında ise Baas’ın güçlü askeri liderleri var! Suriye de muhalefet sesini yeterince çıkaramıyor ancak kadınlar siyasette her geçen gün daha çok söz sahibi olmak istiyor.
SURİYELİ KADINLARIN İŞ VE EĞİTİM HAYATI
Suriyeli kadınlar siyaset arenasında olduğu kadar iş hayatında da aktif bir mücadele içindeler. Sinemadan edebiyata, şirket yöneticiliğinden akademisyenliğe dek uzanan geniş bir yelpazede kadınlara rastlamak mümkün. Fakat bu durum Suriyeli kadınların çalışma hayatında hiçbir engelle karşılaşmadıkları anlamına gelmiyor!
Suriye’de kadın olmak siyasette ya da iş sahasında yer almak için tek başına engel teşkil etmiyor. Toplumun buna bakışı da çok olumlu. Arap ülkeleri içinde böylesine farklı bir tablonun ortaya çıkmasında kadınların eğitimine verilen önemin payı büyük.
BAŞÖRTÜSÜ
Suriye nüfusunun % 70′ ine yakını Sünni Müslüman. Farklı bir mezhep olan Nusayriler nüfusa oranla küçük bir grup fakat iktidardalar. Ayrıca Şiiler ve Dürziler de Müslüman nüfusun içinde yer alıyor. Nüfusun %17′ si ise Hıristiyan. Suriye’de dini eğitim bu çok dinli ve mezhepli yapıya göre şekilleniyor.
Suriye sokaklarında dolaşan kadınlar örtülü ya da açık diledikleri kıyafeti giyebiliyorlar! Açık giyinen kadınların kıyafet seçimlerinde Lübnan’daki kadar özgür davranmadıklarını fark ettik.
Farklı din, etnik yapılar içinde kadın kıyafeti sorgulanmıyor aşırı uçlara rastlanmasa da
HIRİSTİYANLARIN KUTSAL ŞEHRİ MA’LULA
Malula Şam’a 60 km. uzaklıkta bir Süryani Köyü. Hz. İsa’nın dili olan Aramice’nin konuşulduğu tek köy olarak haklı bir şöhrete sahip.
İlginç bir mimariye sahip olan Malula’nın ortaya çıkmasında inancı uğruna direnen bir kadının, Saint Takla’nın önemli rolü var; Malula, Saint Takla’nın, mucizelerle dolu hayatının izlerini ve öğretisini hala muhafaza ediyor!…
KADIN SORUNLARI
Suriye’de kadın sorunları dünyanın pek çok ülkesinden farklı değil. Şiddet, namus cinayetleri, evlenme, boşanma, velayet konuları burada da kadın sorunlarının önemli başlıkları olarak karşımızda. Daha önce hasır altı edilen bu sorunların çözümüne yönelik olarak Beşar Esad ile birlikte daha sivil bir yaklaşım benimsenmiş.
Suriye’ de kadın konusunda bazı tabular yıkılıyor, aile içi şiddet, namus cinayetleri gibi konular rahatça konuşabiliyor…
Ancak Suriyeli kadınlar bu sorunları çözmek için din adamlarıyla uzlaşma arayışına giriyor. Uluslararası arenada Suriye kadın haklarının zayıf kabul edildiği ülkelerden biri! Bu eleştirinin sebebi ise, kadına karşı ayrımcılığı önleme amacı taşıyan CEDAW sözleşmesine koyduğu çekinceler
ÇOK EŞLİLİK
Aile hukukunun dini hükümlere göre düzenlendiği Suriye’de kadınların tartıştığı bir diğer konu çok eşlilik… Suriye toplumu çok eşliliği yadırgamıyor, ama yaygın olduğu da söylenemez. Çünkü Suriye’ de çok eşliliği erkekler de savunmuyor. Hatta iki eşli olan erkekler bile.
SİNEMA- TELEVİZYON
Suriye kültüründe zihinlere yer etmiş sayısız kadın efsanesi var. Bu öyküler günümüz Suriye sinemasında yeniden yorumlanıyor ve kadın yine başrolde oynuyor! Özellikle kadın yönetmenlerin imzasını taşıyan kadın konulu dizi ve filmler Suriye de olduğu kadar Arap dünyasında da büyük ilgi uyandırıyor!
Suriye sineması ve televizyon dizileri toplumun kadına bakışındaki önyargıların ve baskıların kırılmasında öncü olmuş. Esma Esad da bu projelere destek veriyor! Savaştan, geri kalmışlığa toplumsal eleştiri içeren filmler Suriye’de değişimin göstergeleri arasında.
DEMOKRASİ VE ÖZGÜRLÜK
Dünya sistemine yön veren hakim güçlerin siyasi baskıları ve Ortadoğu üzerinde oynanan kirli oyunlar, Suriye’yi yeni bir Irak haline getirebilir… Oysa Suriyeliler, yıllardır buyur ettikleri mültecilerle aynı kaderi paylaşmak istemiyorlar! Bu yüzden demokrasi ve özgürlük tartışmaları farklı bir anlam kazanıyor Suriye’de!
Suriye dünyanın en eski demokrasisi ama en yeni ülkelerinden biri. İmparatorluklar kurulmuş bir ülke, Mezopotamya’ nın verimli toprakları ile her zaman tarihin dönüm noktasında olmuş.
Çatışmaların çarpışmaların ortasında sorunlarını açıkça konuşmak yerine güç dengelerini korumak adına ört bas etme geleneği olan bir ülke. Bu gelenek te değişimden payını alıyor. Suriyeliler kendilerini savunmanın ötesinde konuşmaya başlıyorlar.